بسم الله الرحمن الرحیم
خداوند در این سوره خود را پروردگار مردم،کسی که اختیار همه در دست اوست و کسی که باید مورد پرستش قرار گیرد معرفی کرده است.
براساس این صفات،خداوند به پیامبر فرموده:بگو به پروردگار مردم کسی که اختیار همه در دست اوست و کسی که مورد پرستش انسان هاست پناه ببر و توکل کن.
حال این پناه بردن برای دور شدن از شر،بدی،زمزمه های بد و پلیدیهایی که بوسیله ی کارگزاران شیطان(جن،انسان) درون ما نجوا میشود و ما را از کارهای خیر و خوب باز میدارد باید صورت بگیرد.در واقع کسی که ما را از کارهای خیر باز میدارد دوست نیست،شیطان است.این وسواس خناس است که در درون ما نجوا میکند میتوان گفت: ذهن ماست یعنی شیطان ذهن ما را میفریبد و باعث اخلال در کارهایمان میشود،شیطان ادراک انسان ها را فریب میدهد که این عمل از سوی جن و انسان ها است.
« سورۀ مبارکۀ عصر »
عصر به معنای فشردن و عصاره گیری است که این به معنای در سختی قرار گرفتن و نتیجۀ آن سختی است. انسان در سختی آفریده شده و هدف از این سختی، رشد کردن است. انسان در سختی رشد میکند.
همۀ انسانها در خسر هستند. خسر چیزی بسیار بدتر و زیانبارتر از ضرر است. امّا در این میان عدّهای دور از خسر هستند و آنان کسانی هستند که ایمان، عمل صالح، توصیه به حق و توصیه صبر را با یکدیگر و نه جدا از هم داشته باشند. یعنی انسان اگر هریک از این چهار ویژگی را در خود نداشته باشد در خسر است.
عمل صالح باید در چارچوب ایمان باشد. کسانی که ایمان دارند ولی عمل صالح انجام نمیدهند، در واقع ایمان ندارند. همین طور کسانی که عمل صالح انجام میدهند ولی ایمان ندارند، در واقع عمل صالح انجام نمیدهند. زیرا این عمل در چارچوب ایمان نیست. عمل صالح بدون ایمان مانند سرابی در بیابان است.(براساس آیۀ39 سورۀ نور) یعنی انسان تشنه به عمل صالح که ایمان دارد، عمل صالح را مانند آب در بیابان میبیند امّا وقتی به آن میرسد، میفهمد که آن یک سراب است.ایمان، عمل صالح، توصیه به حق و صبر همگی همیشه با هم میآیند. یعنی هیچ یک از اینها نمیتوانند جدا از هم بیایند. برای مثال کسی که ایمان دارد، حتماً باید توصیه به حق و صبر داشته و همین طور عمل صالح نیز انجام دهد. هر کسی هم که توصیه به حق و صبر نداشته و یا عمل صالح انجام نمیدهد، قطعاً ایمان هم ندارد. توصیه به حق و صبر نیز در واقع همان پایداری و استقامت در راه خداوند میباشند.
ارتباط آیات: عصارۀ هر چیزی زمانی گرفته میشود که در سختی قرار بگیرد و در این سختی چیزهای خوب از چیزهای بد جدا میشوند. انسانها نیز وقتی در سختی قرار بگیرند، خوبها از بدها در این سختی جدا میشوند. معیار خوب بودن و خوب ماندن در این سختی، داشتن ایمان، انجام دادن عمل صالح، توصیه و سفارش به حق و صبر میباشد. امّا اگر هریک از انسانها در این سختی هرکدام از این چهار ویژگی را رعایت نکنند، در این معیار سنجش قرار نمیگیرند و جزو افرادی که خسران میکنند، قرار میگیرند. برای خارج شدن از این خسران باید این ویژگیها را در بر بگیرند و برای حفظ نبودن در خسران باید این ویژگیها را در کنار هم حفظ کرد و این نکته از «و»هایی که در بین ءامَنُوا، عَمِلُوا الصّالِحات، تَواصَوا بِالحَقّ و همین طور تَواصَوا بِالصَّبر استخراج شده است و ای نکته یکی از مهمترین نکتهها در این سوره است میتوان بیشتر توجّه خود را به آن جلب کرد.